Na świecie żyją dwa główne gatunki słoni – indyjski i afrykański. Różnią się nieznacznie, ot indyjski ma dużo mniejsze uszy niż Afrykańczyk, podobnie mniejsze są jego ciosy (czyli kły). Trąba zakończona jest wyrostkiem chwytnym, który sprawia, że jest to bardzo zręczny organ, którym słonie mogą wykonywać zadziwiająco precyzyjne ruchy. Nogi słonia są słupowate, zakończone szeroką, okrągłą stopą, zawierającą „poduszkę” amortyzacyjną. To się przydaje, bowiem słonie chodzą jak w balecie - na czubkach palców (zresztą, zakończonych paznokciami!). Nieprawdziwe jest określenie „słoń w składzie porcelany” (czyli że niby taki niezgrabny) - wręcz przeciwnie, wdzięk słonia podczas poruszania się jest zdumiewający, nie jest to powolne i ospałe zwierzę - nawet w terenie górzystym. Słonie indyjskie przemieszczają się bardzo sprawnie (nawet do 7 - 15 km/h, a afrykańskie jeszcze szybciej – biegają na krótkich dystansach nawet 35 km/h!). Poza tym słonie chodzą niemal bezgłośnie, prawie nie pozostawiając śladów (nacisk na 1 cm powierzchni stopy wynosi tylko 400 - 600 g). Ich ciało pokrywa gruba, pomarszczona skóra o grubości 2 - 4 cm. Zwierzęta te są świetnymi pływakami, chętnie kąpią się w błotnistych sadzawkach szalejąc czasem jak dzieci – wypuszczają trąbą wodę, robią sobie prysznic. Porozumiewają się dźwiękami o bardzo niskiej częstotliwości, niesłyszalnymi dla ucha ludzkiego, które są odbierane przez ich towarzyszy na sporych odległościach (nawet ponad 2 km). Pożywienie słoni (i indyjskich i afrykańskich) stanowią trawy, liście, kora, miękkie drewno, pędy bambusa i owoce, szczególnie lubią dzikie figi.
Słoń indyjski żyje w stadach złożonych przeważnie z ok. 10 samic z młodymi, a w takim stadzie panuje ścisła hierarchia. Ciąża słonicy trwa ok. 21 m-cy, rodzi się jedno młode, które jest karmione czasem nawet ponad rok. Słonie te osiągają dojrzałość płciową w wieku ok. 12 lat. W warunkach zoo czy hodowlanych żyją przeciętnie 40-60 lat. Kurczenie się naturalnego środowiska tych zwierząt w Indiach prowadzi do licznych konfliktów, w skali roku ludzie zabijają około 150 dzikich słoni. Słoń indyjski jest zwierzęciem o łagodnym usposobieniu, daje się łatwo oswajać i tresować, używany jest jako zwierzę robocze, istnieją nawet fermy hodowlane. Dzięki tym cechom charakteru słonie w Azji są często trzymane jako atrakcja turystyczna – można sobie zafundować przejażdżkę na słoniu lub obejrzeć spektakl z ich udziałem, który pokazuje rozliczne słoniowe umiejętności. W czasie wyprawy do Tajlandii widziałam, jak słonie pięknie tańczą - były uczestnikami zespołowego układu choreograficznego na tak zwanym „tajskim wieczorze”, podczas którego prezentowano taniec i muzykę z różnych regionów Tajlandii. Efektownie poubierane słonie brały udział w wyimaginowanej walce, do wtóru instrumentów. Później, na specjalnej arenie słonie grały w piłkę nożną (oczywiście, kierowane przez siedzących na nich ludzi, ale…), wygłupiały się, a na koniec… malowały obrazy i robiły to bardzo udatnie! Wybrane (utalentowane) osobniki stawały przed sztalugami, na których rozpięte było płótno lub… T-shirt. Słonie podawanymi im przez treserów pędzlami bardzo zgrabnie (i bez podpowiedzi człowieka) komponowały obrazy – najczęściej malowały drzewa lub kwiaty w wazonie, złożone z kresek i kropek. Rewelacja! Zmieniały kolory (treser podawał pędzle). Najbardziej komiczna była jedna słoniowa artystka, która pełnym gracji, acz stanowczym ruchem pędzla stawiała „kropkę nad i”. Obrazy namalowane na małej przestrzeni koszulki, dowodzą, jak sprawnym „narzędziem” jest słoniowa trąba. Ozdobione przez słonie koszulki można było później (po wyschnięciu) nabyć w sklepiku z pamiątkami.
Słoń afrykański podobnie jak indyjski żyje w stadach złożonych z samic, młodzieży i karmionych przez matki „osesków”. W stadzie zazwyczaj znajduje się jeden dorosły samiec. Samce często tworzą oddzielne stada, a stare samce są w ogóle samotnikami. Stado (raczej matriarchalne) prowadzone jest przez starszą, doświadczoną samice. Więź pomiędzy członkami stada jest niezwykle silna, jak to w rodzinie. Osobniki ranne lub chore są natychmiast otaczane troskliwą opieką. Śmierć słonia ze stada jest całkiem po ludzku opłakiwana, na jakimś filmie widziałam, że stado przychodzi raz w roku na miejsce „pochówku”, jakby odwiedzało zmarłych… Niesamowite! Słonie afrykańskie mają ponoć lepszą komunikację, bo porozumiewają się na odległość ponad 5 kilometrów. Sa świetnymi piechurami - w ciągu doby mogą pokonać trasę do 100 km.
Dziennie zjadają 150-250 kg pożywienia i wypijają do 200 l wody (jeden osobnik). Noc przesypiają ukryte między krzewami, żerują rano i po południu, w najgorętszym czasie ukrywają się w cieniu drzew. Chętnie tarzają się w piasku, aby pozbyć się pasożytów. Słoń afrykański żyje do 80 lat. W porównaniu do indyjskiego jest bardziej dziki, oswaja się z trudem, jednak można także przyuczyć go do pracy. Kartagińczycy (czyli Fenicjanie) w starożytnych czasach używali słoni jako zwierząt bojowych, które nie tylko niosły na grzbietach opancerzone wieżyczki z łucznikami, ale i same brały udział w walce. Słynny wódz kartagiński Hannibal zaatakował Rzym armią, która prowadziła słonie, a która musiała dojść do Rzymu z Afryki północnej przez tereny dzisiejszej Hiszpanii.
Jako źródło cennej kości, słoń skazany jest na wytępienie. Mimo że objęty ochroną prawną, pada wciąż ofiarą kłusowników. Jeśli przestaniemy kupować jakiekolwiek wyroby z kości słoniowej (nawet jeśli będą bardzo tanie i ładne) chociaż troszkę przyczynimy się do ocalenia tych przemądrych, przepięknych i przewspaniałych zwierząt!
Beata Łukasiewicz
Radzę sobie obejrzeć bestialski sposób tresowania słoni a potem zachwycać się atrakcjami dla turystów https://www.youtube.com/watch?v=vy0H37xD3E8#t=2054
OdpowiedzUsuń